ساخت بتن

بتن

بتن چگونه تهیه می‌شود؟ بتن در حالت تازه یک ماده با ویژگی‌های خمیری است که از ترکیب دقیق سنگ‌دانه‌ها، آب، سیمان و برخی مواد افزودنی به وجود می‌آید. این ترکیب خمیری باید ویژگی‌های خاصی داشته باشد تا هم در زمان اجرا و هم پس از جمود، نیازهای مورد انتظار را برآورده کند. در این مقاله، به بررسی نکات کاربردی در مورد ترکیب بتن و فرآیند تهیه و مخلوط کردن آن با دست خواهیم پرداخت.

فرآیند ساخت بتن

ابتدا، نسبت‌های وزنی یا حجمی مواد تشکیل‌دهنده بتن مثل شن، ماسه، سیمان و آب باید مشخص شوند. پس از آن، به مرحله عملی تهیه بتن می‌رسیم.

برای تهیه بتن، مصالح باید به دقت وزن یا حجم شوند. مقررات ملی ساختمان نیز در این زمینه دقایق مشخصی دارد.

ساخت بتن در کارگاه‌هایی با امکانات محدود

ساخت بتن کارگاه‌هایی که به امکانات پیشرفته دسترسی ندارند، معمولاً برای سادگی فرآیند و با استفاده از تقریب، از پیمانه‌هایی با واحدهای وزنی مختلف برای مصالح مورد استفاده در مخلوط بتن استفاده می‌کنند. با استفاده از این پیمانه‌ها، حجم مصالح بر اساس وزن مورد نیاز کنترل می‌شود.

ساخت بتن به صورت دستی

برای ساخت بتن پس از اندازه‌گیری دقیق مصالح، باید آن‌ها را در یک مخلوط کن مخلوط کرد. امروزه، مخلوط کن‌ها و بتونیرها با حجم‌های مختلفی از ۴۰ لیتر تا ۱۳ مترمکعب و بیشتر وجود دارند. در کارگاه‌های کوچک، گاهی از کارگران برای مخلوط کردن دستی استفاده می‌شود، اما به دلیل هزینه‌های بالا و کیفیت پایین‌تر بتن، استفاده از وسایل مکانیکی توصیه می‌شود.

برای مخلوط کردن دستی، ابتدا شن و ماسه باید روی یک سطح بدون خاک و آلاینده‌ها پهن شوند. سپس، با پخش سیمان روی سنگ‌دانه‌ها و مخلوط کردن آن‌ها از یک طرف به سمت دیگر، یک مخلوط نسبتاً یکنواخت به دست می‌آید. با سه بار مخلوط کردن این مخلوط خشک، یک ترکیب یکنواخت حاصل می‌شود.

پس از آن، آب باید به تدریج به مخلوط اضافه شود، با دقت به این نکته که شیرابه سیمان نباید خارج شود. با سه بار مخلوط کردن این مخلوط خمیری، بتنی یکنواخت و روان به دست می‌آید.

اختلاط دستی بتن در کارگاه‌ها

بر اساس مقررات ملی ساختمان کشور ایران، استفاده از اختلاط دستی بتن تنها در موارد خاص، با اهمیت کم و با مجوز مربوطه از دستگاه نظارت مجاز است. اختلاط دستی برای بتن با مقاومت بالاتر از C۱۶ (یعنی 16 مگاپاسکال) مجاز نمی‌باشد.

نکات مهم در اختلاط دستی بتن

1. حداکثر حجم بتن در هر دوره اختلاط دستی نباید بیشتر از ۳۰۰ لیتر باشد.

2. برای تهیه مخلوط، ابتدا شن روی یک سطح صاف و تمیز پخش شده، سپس ماسه به صورت یکنواخت روی آن ریخته می‌شود.

3. سیمان به صورت یکنواخت روی مصالح سنگی پخش و با استفاده از وسایل مناسب به طور کامل مخلوط می‌شود.

4. آب به تدریج به مخلوط اضافه می‌شود تا بتن یکنواخت و همگن به دست آید.

5. در صورت استفاده از پیمانه‌های حجمی، وزن مصالح سنگی باید قبلاً دقیقاً اندازه‌گیری شده باشد.

6. بتن ساخته شده با دست باید در مدت ۳۰ دقیقه پس از تهیه مصرف شود. هرگونه افزودن آب بعد از اتمام مراحل اختلاط مجاز نیست.

روش اختلاط دستی بتن

اختلاط بتن به گونه‌ای انجام می‌شود که مخلوط حاصل یکنواخت و همگن باشد. هدف از این فرآیند، پوشاندن تمام سطح ذرات سنگ‌دانه با خمیر سیمان به صورت یکنواخت است. در مواردی که امکان استفاده از مخلوط کن مکانیکی وجود ندارد، باید با دقت بیشتری اختلاط دستی انجام شود. برای بهبود کیفیت بتن و جبران کاهش کیفیت ناشی از اختلاط دستی، توصیه می‌شود تا ۵ تا ۱۰ درصد به مقدار سیمان افزوده شود.

مدت اختلاط بتن در مخلوط کن‌ها

مدت اختلاط بتن یکی از موارد مهم در تهیه بتن با کیفیت بالا است. مدت بهینه اختلاط بستگی به چندین عامل دارد:

1. نوع مخلوط کن: نوع و مدل مخلوط کن می‌تواند تأثیر زیادی بر مدت اختلاط داشته باشد.

2. شرایط و وضعیت مخلوط کن: وضعیت فنی و ظاهری مخلوط کن نیز بر مدت اختلاط تأثیر می‌گذارد.

3. سرعت دوران مخلوط کن: سرعت چرخش مخلوط کن نیز بر مدت اختلاط تأثیر دارد.

4. حجم و نوع مخلوط بتنی: مقدار و نوع مصالح مورد استفاده در مخلوط بتنی نیز بر مدت اختلاط تأثیر دارد.

5. ترتیب و نحوه ریختن مصالح: ترتیب ریختن مصالح در مخلوط کن نیز می‌تواند بر مدت اختلاط تأثیر گذار باشد.

بر اساس تحقیقات و آزمایش‌ها، مدت اختلاط بتن در مخلوط کن‌های مختلف به شرح زیر است:

– ظرفیت مخلوط کن ۲ متر مکعب یا کمتر: مدت اختلاط ۱.۵ دقیقه

– ظرفیت مخلوط کن ۲.۵ متر مکعب: مدت اختلاط ۲ دقیقه

– ظرفیت مخلوط کن ۳ متر مکعب: مدت اختلاط ۲.۵ دقیقه

– ظرفیت مخلوط کن ۵ متر مکعب: مدت اختلاط ۳ دقیقه

برای هر متر مکعب اضافی، مدت یک چهارم دقیقه به مدت اختلاط افزوده می‌شود.

نکته: افزایش بی‌مورد مدت اختلاط می‌تواند به سایش سنگ‌دانه‌ها منجر شود. همچنین، اختلاط بیش از حد ممکن است باعث کاهش کارایی مخلوط و ظرفیت تولید شود.

در نهایت، برای تهیه بتن با کیفیت بالا، توصیه می‌شود که همیشه به مشاوره و دستورالعمل‌های فنی و مقررات ملی ساختمان ایران پایبند بود.

جهت مشاوره در حوزه ساختمان با ما در تماس باشید.