سازه‌های اسکلت فلزی یکی از رایج‌ترین و مقاوم‌ترین انواع سازه‌ها در صنعت ساخت و ساز محسوب می‌شوند. این سازه‌ها به دلیل دوام بالا، انعطاف‌پذیری، و قابلیت اجرای سریع، به ویژه در ساختمان‌های بلندمرتبه، پل‌ها، و سازه‌های صنعتی مورد توجه قرار دارند. استفاده از مصالح فلزی همچون نبشی، تیرآهن، ناودانی، پروفیل‌های قوطی، و میلگرد در این نوع سازه‌ها رایج است.
هر یک از این مصالح با ویژگی‌های خاص خود، در نقاط مختلف سازه به کار می‌روند و نقش مهمی در افزایش استحکام و پایداری سازه ایفا می‌کنند. علاوه بر این، قیمت و ویژگی‌های فنی هر یک از این مصالح به عوامل مختلفی مانند نوع فلز، ضخامت، و کاربرد بستگی دارد که باید در انتخاب مناسب‌ترین ماده برای هر پروژه مد نظر قرار گیرد.
فهرست مطالب
انواع مصالح سازه اسکلت فلزی
نبشی (Angle Bar)
نبشی یکی از پروفیل‌های فلزی است که به دلیل طراحی خاص خود، در بسیاری از سازه‌های فلزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این پروفایل به شکل L بوده و از دو بال عمود بر هم تشکیل شده است. نبشی‌ها در ساخت قاب‌های فلزی، چارچوب‌ها، سقف‌های فلزی و اتصالات ستون‌ها و تیرها کاربرد فراوانی دارند. از دیگر کاربردهای نبشی می‌توان به استفاده در پل‌های فلزی، سازه‌های صنعتی و ساخت سازه‌های پیش‌ساخته اشاره کرد. علاوه بر این، نبشی‌ها به دلیل مقاومت بالا در برابر نیروهای فشاری و خمشی، به ویژه در سازه‌های بزرگ و سنگین بسیار مناسب هستند.
قیمت نبشی
قیمت نبشی به عوامل مختلفی مانند جنس، اندازه بال‌ها و ضخامت آن بستگی دارد. به طور کلی، قیمت نبشی در بازار ایران تحت تاثیر نوسانات قیمت فولاد و نرخ ارز قرار دارد. برای مثال، نبشی با ضخامت 4 میلی‌متر و طول 6 متر به قیمت حدودی 80 تا 120 هزار تومان به ازای هر متر به فروش می‌رسد. قیمت نهایی نبشی‌ها می‌تواند بسته به ابعاد و محل خرید متفاوت باشد.
تیرآهن (I-Beam)
تیرآهن یکی از پرکاربردترین پروفیل‌های فلزی در ساخت اسکلت سازه‌ها است. این پروفایل به شکل حرف I انگلیسی طراحی شده است و به دلیل شکل خاص خود، مقاومت بسیار بالایی در برابر خم‌شدگی و فشار دارد. تیرآهن‌ها عمدتاً در ساخت ستون‌ها، تیرهای اصلی و فرعی، سقف‌ها و پل‌های فلزی به کار می‌روند. به ویژه در سازه‌های بلندمرتبه و ساختمان‌های بزرگ، تیرآهن به دلیل تحمل بارهای سنگین و قابلیت اتصال آسان به سایر اجزا، نقش مهمی ایفا می‌کند.
انواع تیرآهن
تیرآهن‌ها بر اساس استانداردهای تولید و طراحی به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که هر کدام دارای ویژگی‌های خاص خود هستند و در سازه‌های فلزی به کار می‌روند. در این بخش به انواع اصلی تیرآهن پرداخته می‌شود:
تیرآهن IPE
تیرآهن IPE، که به تیرآهن استاندارد اروپا نیز معروف است، یکی از پرکاربردترین نوع تیرآهن در ساخت سازه‌های فلزی است. این نوع تیرآهن دارای بال‌هایی موازی است و در ساخت ستون‌ها، تیرهای اصلی و فرعی، و سازه‌های فلزی بزرگ مانند پل‌ها و ساختمان‌های صنعتی به کار می‌رود. تیرآهن IPE به دلیل مقاومت بالای خود در برابر نیروهای خمشی و کششی، در سازه‌های بلند مرتبه و پیچیده بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
قیمت تیرآهن IPE به سایز، طول و ضخامت آن بستگی دارد. به طور معمول، قیمت هر متر تیرآهن IPE سایز 14 در بازار ایران بین 200 تا 350 هزار تومان متغیر است. نوسانات بازار فولاد و هزینه‌های حمل‌ونقل نیز می‌تواند بر قیمت نهایی این نوع تیرآهن تأثیر بگذارد.
تیرآهن INP
تیرآهن INP بر اساس استاندارد چین و روسیه تولید می‌شود و برخلاف تیرآهن IPE، دارای بال‌های نازک و شیب‌دار است. این نوع تیرآهن بیشتر در سازه‌های صنعتی و سازه‌هایی که نیاز به تحمل بارهای سنگین دارند، مانند سوله‌ها و سازه‌های صنعتی بزرگ، استفاده می‌شود. شکل خاص بال‌های این تیرآهن باعث توزیع بهتر بار و مقاومت بیشتر در برابر فشارهای جانبی می‌شود.
قیمت تیرآهن INP نیز به سایز و ضخامت آن بستگی دارد. تیرآهن INP سایز 14 معمولاً با قیمت بین 250 تا 300 هزار تومان به ازای هر متر در بازار ایران به فروش می‌رسد. نوسانات قیمت فولاد و نرخ ارز نیز بر قیمت نهایی این نوع تیرآهن تأثیرگذار است.
تیرآهن هاش (H-Beam)
تیرآهن هاش، یا H-Beam، به دلیل طراحی خاص خود با بال‌های پهن‌تر و مقاوم‌تر، یکی از بهترین گزینه‌ها برای سازه‌هایی است که نیاز به تحمل بارهای بسیار سنگین دارند. این تیرآهن به دلیل مقاومت بالا در برابر خم‌شدگی و نیروهای محوری، در ساخت پل‌ها، ستون‌های بزرگ، و سازه‌های صنعتی سنگین به کار می‌رود. تیرآهن هاش همچنین به دلیل استحکام فوق‌العاده‌اش در سازه‌های بلندمرتبه و ساختمان‌های پیچیده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تیرآهن هاش به دلیل ویژگی‌های خاص و مقاومت بالا، معمولاً قیمت بالاتری نسبت به تیرآهن‌های IPE و INP دارد. قیمت تیرآهن هاش سایز 20 در بازار ایران معمولاً بین 400 تا 600 هزار تومان به ازای هر متر است. قیمت نهایی این تیرآهن‌ها به ضخامت، سایز و نوسانات قیمت فولاد بستگی دارد.
تیرآهن لانه‌زنبوری (Cellular Beam)
تیرآهن لانه‌زنبوری یا تیرآهن مشبک، نوعی تیرآهن است که در آن حفره‌هایی به شکل شش‌ضلعی یا دایره‌ای در امتداد طول تیر ایجاد شده است. این نوع تیرآهن به دلیل وزن کمتر و در عین حال مقاومت بالا، در سازه‌های فلزی سبک و میان‌وزن مانند ساختمان‌های مسکونی و اداری کاربرد دارد. همچنین، حفره‌های موجود در این تیرآهن امکان عبور تاسیسات مانند لوله‌های برق و تهویه را فراهم می‌کند.
قیمت تیرآهن لانه‌زنبوری نیز به ابعاد، نوع حفره‌ها و ضخامت آن بستگی دارد. به طور معمول، قیمت هر متر تیرآهن لانه‌زنبوری در بازار ایران بین 300 تا 500 هزار تومان متغیر است. هزینه‌های تولید و نوع فولاد مورد استفاده نیز بر قیمت نهایی تاثیرگذار هستند.
ناودانی (Channel Bar)
ناودانی یکی دیگر از پروفیل‌های فلزی است که در ساخت و سازهای مختلف به کار می‌رود. این پروفایل به شکل U یا C طراحی شده است و بیشتر در ساخت چارچوب‌ها، ستون‌ها، پایه‌های فلزی و دیوارهای حائل استفاده می‌شود. ناودانی‌ها به دلیل ساختار خاص خود مقاومت بالایی در برابر نیروهای جانبی دارند و به همین دلیل در سازه‌های سبک و سنگین بسیار کاربرد دارند. علاوه بر این، ناودانی‌ها به عنوان قطعات تقویتی در سازه‌های صنعتی و ساختمان‌های فلزی نیز استفاده می‌شوند.
قیمت ناودانی
قیمت ناودانی بستگی به ابعاد، ضخامت و جنس آن دارد. ناودانی‌های تولید شده از فولاد با کیفیت بالا معمولاً قیمت بیشتری دارند. برای مثال، قیمت ناودانی 8 سانتی‌متر در بازار ایران بین 150 تا 250 هزار تومان به ازای هر متر متغیر است. این قیمت‌ها ممکن است بسته به کیفیت فولاد و شرایط بازار تغییر کند.
پروفیل‌های قوطی (Square Tube)
پروفیل‌های قوطی به دلیل استحکام و قابلیت تحمل بارهای زیاد، یکی از مصالح پرکاربرد در سازه‌های فلزی هستند. این پروفیل‌ها به صورت مربعی یا مستطیلی طراحی شده و در ساخت ستون‌ها، تیرها و حتی سازه‌های فلزی کوچک‌تر مانند چارچوب‌های درب و پنجره مورد استفاده قرار می‌گیرند. پروفیل‌های قوطی به ویژه در سازه‌های صنعتی و تجاری که نیاز به استحکام بالا و دوام زیاد دارند، استفاده می‌شوند. همچنین، این پروفیل‌ها به دلیل طراحی زیبا و شکیل، در ساخت نمای فلزی ساختمان‌ها نیز به کار می‌روند.
قیمت پروفیل‌های قوطی
قیمت پروفیل‌های قوطی نیز بستگی به جنس، ضخامت و ابعاد آن‌ها دارد. به طور کلی، پروفیل‌های قوطی سنگین‌تر و با کیفیت‌تر قیمت بالاتری دارند. برای مثال، قیمت پروفیل قوطی 40×40 میلی‌متر در بازار ایران بین 100 تا 200 هزار تومان به ازای هر متر است. پروفیل‌های قوطی با ابعاد بزرگ‌تر و ضخامت بیشتر ممکن است تا 300 هزار تومان نیز قیمت داشته باشند.
ورق‌های فولادی (Steel Plates)
ورق‌های فولادی یکی از اجزای کلیدی در سازه‌های فلزی هستند و به دلیل انعطاف‌پذیری بالا و مقاومت در برابر خم‌شدگی، در ساخت سقف‌ها، دیوارها و اجزای تقویتی سازه به کار می‌روند. ورق‌های فولادی در ضخامت‌های مختلف تولید می‌شوند و با توجه به نوع سازه و نیازهای ساخت، ضخامت مناسب انتخاب می‌شود. همچنین، این ورق‌ها برای پوشش‌های محافظتی سازه‌های فلزی در برابر رطوبت و خوردگی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.
قیمت ورق‌های فولادی
قیمت ورق‌های فولادی به ضخامت و جنس آن‌ها بستگی دارد. ورق‌های فولادی ضخیم‌تر و مقاوم‌تر معمولاً قیمت بالاتری دارند. به طور کلی، قیمت ورق فولادی 2 میلی‌متر در بازار ایران حدود 250 تا 500 هزار تومان به ازای هر متر مربع است. ورق‌های استنلس استیل و گالوانیزه که دارای ویژگی‌های ضد زنگ و مقاومت در برابر خوردگی هستند، قیمت‌های بالاتری دارند و ممکن است تا 1 میلیون تومان نیز برسد.
لوله‌های فولادی (Steel Pipes)
لوله‌های فولادی به دلیل مقاومت بالا و دوام زیاد در سازه‌های فلزی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این لوله‌ها در ساخت ستون‌ها، تیرها، سقف‌های فلزی و حتی لوله‌کشی‌های صنعتی و تاسیساتی به کار می‌روند. لوله‌های فولادی همچنین در پل‌های فلزی و سازه‌های بزرگ صنعتی نقش مهمی ایفا می‌کنند. این لوله‌ها به دلیل توانایی تحمل فشارهای بالا و مقاوم بودن در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی، انتخاب مناسبی برای محیط‌های صنعتی و شهری هستند.
قیمت لوله‌های فولادی
قیمت لوله‌های فولادی به جنس، ضخامت و قطر آن‌ها بستگی دارد. لوله‌های با ضخامت بیشتر و قطر بزرگ‌تر معمولاً قیمت‌های بالاتری دارند. برای مثال، قیمت لوله فولادی 4 اینچی در بازار ایران حدود 100 تا 200 هزار تومان به ازای هر متر است. لوله‌های گالوانیزه و استنلس استیل به دلیل مقاومت بیشتر در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی، قیمت‌های بیشتری دارند و ممکن است تا 400 هزار تومان نیز برسند.
ورق گالوانیزه (Galvanized Sheet)
ورق گالوانیزه به دلیل پوشش روی که روی سطح فولاد قرار دارد، مقاومت بسیار بالایی در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی دارد. این ورق‌ها به خصوص در محیط‌های مرطوب و صنعتی که احتمال خوردگی بالا است، استفاده می‌شوند. از ورق‌های گالوانیزه در ساخت سقف‌ها، دیوارها، پوشش‌های محافظتی سازه‌های فلزی و همچنین در تأسیسات صنعتی مانند لوله‌کشی‌ها و سیستم‌های تهویه استفاده می‌شود. ورق‌های گالوانیزه به دلیل طول عمر بالا و مقاومت زیاد، انتخاب مناسبی برای سازه‌های فلزی به شمار می‌روند.
قیمت ورق گالوانیزه
قیمت ورق گالوانیزه به ضخامت و ابعاد آن بستگی دارد. ورق‌های گالوانیزه با ضخامت بیشتر و پوشش ضخیم‌تر از روی معمولاً قیمت‌های بالاتری دارند. به طور معمول، قیمت ورق گالوانیزه 1 میلی‌متری در بازار ایران بین 250 تا 500 هزار تومان به ازای هر متر مربع است. تغییرات قیمت فلزات و هزینه‌های تولید نیز بر قیمت نهایی تاثیرگذار هستند.
ورق استنلس استیل (Stainless Steel Sheet)
ورق استنلس استیل به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی، در ساخت سازه‌های فلزی که نیاز به دوام و طول عمر بالا دارند، استفاده می‌شود. این ورق‌ها به خصوص در محیط‌های مرطوب، صنعتی و دریایی که احتمال خوردگی بالاست، کاربرد دارند. ورق استنلس استیل در پوشش‌های سقف و دیوارها، تجهیزات صنعتی، لوله‌کشی‌ها و حتی در نمای ساختمان‌ها به کار می‌رود. این ورق‌ها همچنین به دلیل ظاهر زیبا و براقی که دارند، در طراحی‌های دکوراتیو نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.
قیمت ورق استنلس استیل
قیمت ورق استنلس استیل به ضخامت و کیفیت آن بستگی دارد. ورق‌های استنلس استیل با ضخامت بیشتر و آلیاژهای خاص معمولاً قیمت‌های بالاتری دارند. برای مثال، قیمت ورق استنلس استیل 2 میلی‌متری در بازار ایران حدود 1 تا 2 میلیون تومان به ازای هر متر مربع است. هزینه‌های تولید و تغییرات قیمت جهانی فولاد بر قیمت نهایی این ورق‌ها تاثیر می‌گذارند.
جمع بندی
مصالح سازه‌های اسکلت فلزی شامل انواع مختلفی از مقاطع فولادی هستند که برای استحکام و پایداری سازه استفاده می‌شوند. مهمترین این مصالح عبارتند از: تیرآهن که برای تحمل بارهای افقی به کار می‌رود، نبشی که در اتصالات و تقویت سازه‌ها استفاده می‌شود، ناودانی برای ساخت قاب‌های فلزی و سیستم‌های مهاربندی به کار می‌روند.
این مصالح با توجه به نوع پروژه و نیازهای سازه انتخاب می‌شوند و قیمت آن‌ها تحت تاثیر عواملی مانند کیفیت فولاد، اندازه، و نوسانات بازار است. استفاده صحیح از این مصالح نقش کلیدی در ساخت سازه‌های ایمن و مقاوم دارد.
جهت امور طراحی سازه با آرینو سازه در تماس باشید